Transport ekologiczny – zasady ESG w logistyce

Filar Środowiskowy (Environmental)

• Redukcja emisji CO2 poprzez optymalizację tras i wykorzystanie pojazdów elektrycznych;

• Zmniejszanie śladu węglowego w łańcuchu dostaw;

• Efektywne zarządzanie odpadami i recykling;

• Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii w magazynach;

• Wdrażanie zasad gospodarki obiegu zamkniętego;

Filar Społeczny (Social)

• Bezpieczeństwo i warunki pracy pracowników magazynów i kierowców;

• Programy rozwoju zawodowego i szkoleń;

• Współpraca z lokalnymi społecznościami;

• Dbałość o work-life balance pracowników;

• Etyczne praktyki w relacjach z dostawcami;

Filar Ładu Korporacyjnego (Governance)

• Przejrzystość procesów decyzyjnych;

• Etyczne praktyki biznesowe;

• Zgodność z regulacjami i standardami branżowymi;

• Zarządzanie ryzykiem w łańcuchu dostaw;

• Ochrona danych i cyberbezpieczeństwo;

Korzyści z wdrożenia ESG w firmie logistycznej

Pomysłodawcy ESG wskazują na korzyści wdrożenia tego rozwiązania, które przedstawimy z perspektywy firmy logistycznej. Możemy je podzielić na cztery kategorie. Pierwszą z nich są korzyści biznesowe objawiające się w zwiększeniu efektywności operacyjnej, redukcji kosztów w długiej perspektywie, lepszego dostępu do finansowania oraz poprawy konkurencyjności. Drugim z obszarów korzyści z wdrożenia ESG jest lepszy wizerunek, który ma powodować większe zaufanie klientów, skuteczniejszą pozycję w przetargach oraz pozytywny wpływ na rekrutację.

Jako kolejną, trzecią korzyść wskazuje się środowisko, a więc zmniejszenie emisji CO2, efektywniejsze wykorzystanie zasobów, redukcję odpadów oraz ochronę środowiska. Ostatnim z pozytwów wynikających z wdrożenia ESG jest obszar prawny, czyli zgodność z regulacjami UE, wyprzedzenie przyszłych wymogów, minimalizację ryzyka prawnego i lepsze relacje z regulatorami.

fot. freepik.com

Czym jest raportowanie ESG?

Raportowanie ESG to proces systematycznego zbierania i prezentowania danych o wpływie organizacji na środowisko (Environmental), społeczeństwo (Social) i ład korporacyjny (Governance). To kompleksowy dokument pokazujący, jak firma radzi sobie z wyzwaniami klimatycznymi, jak traktuje pracowników, jak dba o różnorodność w zespole oraz jak zarządza ryzykiem i przestrzega zasad etyki biznesowej.

Czy bez raportowania nie można w pełni wdrożyć ESG?

Teoretycznie firma może wdrażać praktyki ESG bez ich raportowania, jednak brak systematycznej sprawozdawczości znacząco utrudnia mierzenie postępów i efektywności podejmowanych działań. Raportowanie ESG to nie tylko wymóg formalny - to narzędzie, które pozwala organizacjom zrozumieć swój rzeczywisty wpływ, identyfikować obszary do poprawy i skutecznie komunikować swoje osiągnięcia interesariuszom.

Kto musi raportować ESG za 2024?

Zgodnie z dyrektywą CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive) oraz jej implementacją do polskiego prawa, obowiązek raportowania ESG za rok 2024 obejmuje:

1. Duże spółki giełdowe (spełniające co najmniej 2 z 3 kryteriów):

• Suma bilansowa: 20 mln EUR;

• Przychody netto: 40 mln EUR;

• Średnie zatrudnienie: 250 osób;

2. Jednostki zainteresowania publicznego (banki, ubezpieczyciele, fundusze inwestycyjne) spełniające powyższe kryteria

3. Spółki-matki dużych grup kapitałowych

Warto zaznaczyć, że w kolejnych latach obowiązek raportowania ESG będzie stopniowo rozszerzany na mniejsze podmioty. Za rok 2025 raportować będą musiały wszystkie duże spółki (nienotowane na giełdzie), a za rok 2026 - także małe i średnie spółki giełdowe.

Firmy objęte obowiązkiem powinny już teraz rozpocząć przygotowania do raportowania, gdyż zebranie odpowiednich danych i wdrożenie procesów może zająć kilka miesięcy.

Czy ESG jest obowiązkowe?

ESG jako zestaw praktyk związanych ze zrównoważonym rozwojem nie jest obowiązkowy dla wszystkich firm, jednak raportowanie ESG staje się wymogiem prawnym dla coraz większej liczby podmiotów w UE. Od 2024 roku obowiązek raportowania obejmuje duże spółki giełdowe i jednostki zainteresowania publicznego, a w kolejnych latach zostanie rozszerzony na mniejsze podmioty.

Ile kosztuje raport ESG?

Koszt przygotowania raportu ESG jest zróżnicowany i zależy od wielu czynników. Dla średniej wielkości przedsiębiorstwa należy liczyć się z wydatkiem od 50 000 do 150 000 złotych. Na końcową kwotę wpływają takie elementy jak: wielkość organizacji, złożoność procesów biznesowych, dostępność danych wewnętrznych oraz zakres raportu. Dodatkowe koszty mogą generować: szkolenia pracowników, wdrożenie systemów do zbierania danych ESG, zewnętrzni konsultanci czy audytorzy. Firmy rozpoczynające raportowanie ESG powinny również uwzględnić koszty początkowe związane z budową procesów i kompetencji wewnętrznych.

Jaki jest koszt raportowania ESG?

Proces raportowania ESG to nie tylko jednorazowy wydatek związany z przygotowaniem dokumentu. Roczne koszty kompleksowego raportowania ESG obejmują:

• Koszty osobowe zespołu odpowiedzialnego za ESG (80 000 - 150 000 zł rocznie);

• Systemy IT do gromadzenia i analizy danych (30 000 - 100 000 zł);

• Zewnętrzne wsparcie eksperckie i konsultingowe (40 000 - 120 000 zł);

• Weryfikacja raportu przez niezależnego audytora (25 000 - 60 000 zł);

• Szkolenia i budowanie kompetencji zespołu (15 000 - 40 000 zł);

Całkowity roczny budżet na raportowanie ESG może więc wynieść od 190 000 do 470 000 złotych, w zależności od skali działalności i ambicji organizacji.

fot. freepik.com

Krytyka i kontrowersje ESG

Agenda ESG (Environmental, Social, Governance) święci dziś triumfy w świecie korporacyjnym, jednak czy słusznie? Najnowszy raport Warsaw Enterprise Institute przedstawia zaskakujące wyniki badania przeprowadzonego wśród ekonomistów, które rzucają nowe światło na tę kwestię. Można wskazać kluczowe zastrzeżenia, które w tym raporcie się znajdują:

1. Brak solidnych podstaw naukowych - eksperci zwracają uwagę, że koncepcja ESG rozprzestrzeniła się błyskawicznie, mimo że nie opiera się na solidnych podstawach naukowych. W przeciwieństwie do np. podatku węglowego nie stoi za nią silny głos czołowych ekonomistów.

2. Rozmycie definicji "ESG może znaczyć cokolwiek" - to jeden z głównych zarzutów. Ta elastyczność definicyjna jest korzystna marketingowo, ale problematyczna merytorycznie. Pozwala na "cherry picking" - wybieranie korzystnie brzmiących argumentów w zależności od kontekstu i odbiorcy.

3. Greenwashing i marketing - wiele działań prezentowanych jako praktyki ESG to po prostu standardowa gospodarność (np. wymiana oświetlenia na energooszczędne). Dekadę temu nikt nie robiłby wokół takich projektów marketingowego szumu.

4. Zagrożenia dla konkurencji - 39% badanych ekonomistów ostrzega, że obowiązkowe raportowanie ESG może prowadzić do zniekształceń rynkowej konkurencji i ograniczenia swobody przedsiębiorczości. Szczególnie zagrożone mogą być małe i średnie przedsiębiorstwa.

5. Problem substytucji mechanizmów rynkowych - aż 65% ekspertów ocenia, że raportowanie ESG nie może zastąpić cen jako efektywnego mechanizmu koordynacji zachowań podmiotów gospodarczych. To ważny głos w kontekście postulatów zastępowania wskaźników finansowych miernikami ESG.

Co ciekawe, opinie ekonomistów są mocno spolaryzowane - 8 na 31 ekspertów nie udzieliło ani jednej odpowiedzi przychylnej wobec agendy ESG, podczas gdy tyle samo udzieliło 80% pozytywnych odpowiedzi. Wyniki badania kontrastują z dominującym w debacie publicznej entuzjazmem wobec ESG. Eksperci postulują potrzebę:

• Wstrzymania dalszej ekspansji regulacji ESG lub ich głębokiego przemyślenia;

• Przeprowadzenia kompleksowych analiz kosztów i korzyści;

• Szerszych konsultacji z ekspertami i uczestnikami rynku;

Warto zauważyć, że obecny kontekst biznesowy i społeczny w Polsce sprzyja bezkrytycznemu przyjmowaniu agendy ESG. Wpływają na to m.in. silna promocja ze strony dużych firm i organizacji międzynarodowych, oczekiwania społeczne oraz ograniczone zakorzenienie postaw prorynkowych.

Podsumowanie

Założenia ESG odstają od rzeczywistości i mogą być co najwyżej sugestiami lub ogólnym marzeniem idealnego świata, do którego chcemy dążyć. Zamiast potraktować tą agendę jako „kodeks moralny przedsiębiorstw”, rozlicza się firmy z jej wprowadzenia. Takie działanie wydaje się zabójcze dla gospodarki i w dłuższej perspektywie przyniesie więcej strat niż korzyści. Jako zasady biznesowego savoir vivre’u ESG ma sens szczególnie w kwestii:

• ograniczenia produkcji odpadów i skutecznego zarządzania recyklingiem;
• zmniejszenia emisji CO2 poprzez optymalizację tras;
• ogólnej poprawy warunków zatrudnienia i tworzenie firm przyjaznych pracownikom;
• większej przejrzystości i stosowania standardów;